Waaraan herken je een advocaat? Minister Dekker denkt dat ze altijd een toga aan hebben – dat procedeert maar en procedeert maar. Iedereen die een poosje op een advocatenkantoor heeft rondgelopen, weet dat dit beeld niet klopt.

Je analyseert, je adviseert, je probeert te schikken en als dat niet lukt ga je misschien procederen. Precies de stappen die de door Dekker uitverkoren verzekeraar in een pilot met consumentenzaken mag gaan uitproberen, met een gegarandeerde omzet voor de verzekeraar en een zeer aantrekkelijk lage eigen bijdrage voor de cliënt. Daar is dus niks pilot-achtigs aan, dat is gewoon de stroom verleggen van advocatuur naar verzekeraar. Tegelijkertijd worden sociaal advocaten financieel afgeknepen – ook Dekker erkent dat. Op een gegeven moment hoeft hij niks meer te verleggen: er zijn gewoon geen sociaal advocaten meer over. Is dat erg? Ja. Niet omdat alle advocaten het zo geweldig doen. Niet omdat verzekeraars en de mensen die er werken het ultieme kwaad zijn. En al helemaal niet omdat procederen altijd zaligmakend is. Maar de overheid en andere machtige partijen hebben tegenwicht nodig. Zelfstandig denkende professionals, die als het erop aankomt vaste jurisprudentie durven aanvechten. Idealisten, die tot aan het EHRM gaan omdat ze onrecht zien. Niet elke toegevoegde advocaat voldoet aan het ideaalbeeld, maar in het systeem van de gefinancierde rechtsbijstand zoals het nu is georganiseerd, zit die kracht wel ingebakken. Ziet u een medewerker van een verzekeraar die rol vervullen, die commerciële targets heeft en een belang bij een goede relatie met de overheid? Op de grote kantoren werken veel advocaten die je al helemaal niet aan hun toga kan herkennen. Ze zien nooit een rechtszaal van binnen: ze adviseren, ze sluiten deals. Hoe zijn díe te herkennen als advocaat? Je hoort wel eens dat je je advocaat mag noemen zolang je opereert in the shadow of the law. Men bedoelt daarmee: je procedeert dan wel niet, maar je werkt wel met in het achterhoofd de positie van de cliënt als het tot een rechtszaak mocht komen. Zo blijven veel Zuidassers binnen de grenzen van de advocatuur. In de diepe schaduw, dat wel.

Maar een advocaat is niet alleen ‘wat hij doet’. Hij is ook ‘waar hij voor staat’. De advocaat speelt een rol in de rechtsstaat. Betaalbare juridische bijstand hoort daarbij. Ik weet het, hier gaan de meningen uiteenlopen. Want hee, nu kom ik misschien aan uw portemonnee. Maar de advocatuur is meer dan een verdienmodel. Wie dat niet ziet, heeft ook in de schaduw geen plaats. Ruim een jaar geleden schreven hoogleraar sociale rechtshulp Mies Westerveld, oud-deken Germ Kemper en vier advocaten al een pleidooi in NRC voor steun van de commerciële aan de sociale advocatuur. Intussen ziet het er met die verzekeringspilot van Dekker nog een stuk somberder uit. Enkel naar de overheid wijzen met de hand op eigen knip, heeft evident niet gewerkt.

Dus, advocaten in de schaduw, dit is uw moment. Nu de collega’s in de sociale advocatuur dreigen over de rand te vallen, bent u bij uitstek degene die dat beroepsideaal kan beschermen. Bewijs dat u het waard bent advocaat genoemd te worden en ondersteun de sociale advocatuur, zowel moreel als financieel, in de strijd om te overleven. Stap in het licht.